Selma Kurz

Ur. 15 października 1874 r. zm. 10 maja 1933 (Wiedeń). We wczesnym dzieciństwie zamieszkała w Bielsku, w rejonie obecnego placu Żwirki Wigury.

W wieku 16 lat wyjechała do Wiednia na naukę śpiewu. Występowała w Hamburgu i Frankfurcie nad Menem. W 1899 roku otrzymała angaż w Operze Wiedeńskiej, którą kierował wtedy Gustaw Mahler.

 

Jak w swojej książce Selma Kurz Słowik z Bielska i Białej napisał Jacek Kachel:

Państwo Kurzowie bardzo dbali o dobre wychowanie swoich dzieci. Z tego powodu, gdy tylko pojawiła się możliwość, wysłali swoje dzieci do przyklasztornej szkoły prowadzonej przez Zgromadzenie Sióstr Szkolnych de Notre Dame. Chodziła tam zarówno Selma jak i jej dwaj bracia. Nasza główna bohaterka trafiła tam w wieku 13 lat. Atmosfera panująca w tej placówce oświatowej imponowała młodej i wrażliwej dziewczynie. Chóralne śpiewy, wspólne modlitwy sprawiły, że zapragnęła zostać...jedną z nich. Gdy o swoim zamiarze poinformowała rodziców zdarzyło się coś niebywałego. Małomówny i spokojny ojciec, najpierw wysłuchał córkę, a potem w krótko kategorycznie powiedział NIE! Następnie, by dobrze zapamiętała jego wole, dał jej pierwszego i jedynego w życiu klapsa. Wilhelm nawet nie przypuszczał, że ten jego mało wychowawczy czyn, w sposób zasadniczy wpłynął na rozwój wielkiej operowej kariery córki, o czym przekonał się później. Teraz zaś, by wybić te senne marzenia córce z głowy, wysłał ją na przyuczenie do zawodu szwaczki, po to by w przyszłości miała fach w ręku.   

Początki jej kariery wiązały się z bielską synagogą:

Jej główny kantor Ignacy Goldmann latem 1890 roku po raz kolejny ogłosił nabór chętnych do śpiewania w jego chórze. Przesłuchanie Selmy wypadło lepiej niż dobrze. Kantor został oczarowany naturalnymi możliwościami wokalne młodej dziewczyny. Do tego stopnia, że kilka tygodni później miała już pierwszy swój solowy występ. Śpiewała wprawdzie tylko krótki hebrajski hymn, ale jej pojawienie zostało zapamiętane, a młoda zaledwie 16 letnia szwaczka stała się głównym tematem rozmów w miastach nad rzeką Białą. Selma, w stosunkowo krótkim czasie zyskała nie tylko to, że z osoby anonimowej stał się postacią rozpoznawalną, ale zyskała przyjaciółkę w postaci córki kantora Dory Goldmann oraz pierwsze przywileje gwiazdy. Oto jej pracodawca, pozwolił jej przychodzić o godzinę później do pracy, aby mogła ćwiczyć śpiew. W ślad za ćwiczeniami pojawiał się łatwość śpiewania, tak że jesień w bielskiej Synagodze należała do niej. Każdy jej występ stawał się prawdziwym wydarzeniem.

Wyszła za mąż za wiedeńskiego ginekologa Josefa von Halbana, z którego to związku miała dwójkę dzieci: córkę Désirée (Dési, ur. 1912) i syna Georga (ur. 1915). Dési poszła w ślady matki.

W początkach 20 wieku śpiewała w Operze Królewskiej w Londynie. Lata 20. to również rozkwit radia - chętnie wykorzystywanego przez Selmę. W II Rzeczypospolitej występowała wielokrotnie, śpiewając m.in. z Janem Kiepurą.

W 1926 r. Kurz wycofała się ze sceny. Po raz ostatni zaśpiewała w Operze Wiedeńskiej w roku 1927. Zmarła 10 maja 1933 roku po długiej i ciężkiej chorobie. Pod koniec życia dokonała konwersji na katolicyzm.

 

ARCHIWALNE NAGRANIA SELMY KURZ:

zdjecia Selmy Kurz ze zbiorów Jacka Kachla.